Spreiding van medische activiteiten over verschillende provincies – Interprovinciaal overleg

Verscheidene provinciale raden vragen de Nationale Raad zich te buigen over een uniforme procedure inzake toelatingen voor meerdere geneeskundige kabinetten, gespreid over meerdere provincies.

Advies van de Nationale Raad :

In zijn vergadering van 16 november 2002 besprak de Nationale Raad de problematiek van de spreiding van medische activiteiten over verschillende provincies. Hierbij werd uitgegaan van een advies van de Nationale Raad van 7 juli 1984 (Tijdschrift Nationale Raad nr. 33, 1984-1985, p. 28) en het verslag van een werkgroep waarin onder meer alle provinciale raden vertegenwoordigd waren.

Artikel 22, §3, van de Code van geneeskundige plichtenleer voorziet dat "Wanneer een geneesheer zijn bedrijvigheid spreidt over verscheidene kabinetten gevestigd in verschillende provincies [...], moet op initiatief van de Provinciale Raad waaronder de geneesheer ressorteert, het advies van de betrokken Provinciale Raad worden gevraagd."

Er ontstaat een probleem wanneer de bevoegde provinciale raad aan een op zijn Lijst ingeschreven geneesheer toelating verleent tot spreiding van zijn medische activiteiten tegen het advies van de geconsulteerde provinciale raad. De huidige wetgeving laat niet toe de bevoegdheid van een provinciale raad in dat vlak ten aanzien van de op zijn Lijst ingeschreven geneesheren op enigerlei wijze te beperken.

De Nationale Raad is van mening dat enkel een dialoog tussen de betrokken provinciale raden tot een oplossing van het geschetste probleem kan leiden. Centraal in de dialoog dient de uitwisseling van informatie te staan. Zo adviseerde de Nationale Raad reeds in 1984 dat de betrokken geneesheer de gelegenheid zou krijgen de beweegredenen van de spreiding van zijn medische activiteiten ook uit te leggen aan de provinciale raad die advies dient uit te brengen. Zo kan het aangewezen zijn dat de adviserende provinciale raad zijn advies mondeling toelicht bij de provinciale raad die dient te beslissen en zo ligt het voor de hand dat de adviserende provinciale raad snel in kennis moet worden gesteld van de beslissing van de bevoegde provinciale raad.

De Nationale Raad herinnert eraan dat de provinciale raden bij het verbieden van een bijkomende activiteit dienen aan te tonen dat die spreiding van activiteiten een bedreiging vormt voor de continuïteit en de kwaliteit van de zorgen en aldus de volksgezondheid in het gedrang brengt.

De Nationale Raad blijft van mening dat de gestelde problematiek enkel te reduceren en op te lossen is door een gentleman's agreement tussen de provinciale raden waarvan de hoger uiteengezette werkwijze een van de mogelijkheden is.

Teneinde een beter zicht te krijgen op de concrete problematiek, wenst de Nationale Raad in kennis gesteld te worden van alle casuïstiek waartoe de toepassing van dit advies leidt.

Een provinciale raad komt tot de vaststelling dat er een sterke spreiding bestaat van de activiteiten van de op zijn Lijst ingeschreven neurochirurgen. De meeste collega's worden niet meer in staat gesteld behoorlijk ervaring op te doen en maken gewag van een gebrek aan centrale regelgeving omtrent de organisatie van de neurochirurgische diensten.
De betrokken raad vraagt of niet moet worden overwogen dergelijke situatie aan de bevoegde ministers voor te leggen.

Antwoord van de Nationale Raad aan de betrokken provinciale raad betreffende de toestand in die provincie :

Uit een geactualiseerd overzicht blijkt dat er in minstens 13 ziekenhuizen neurochirurgische ingrepen plaatsvinden die worden verricht door minstens 21 neurochirurgen. De overgrote meerderheid van de neurochirurgen werkt in twee ziekenhuizen (campussen).

De provinciale raad is bevoegd na te gaan of de neurochirurgische activiteit binnen uw provincie strookt met een kwalitatief hoogstaande zorg en of in het vlak van de continuïteit van de zorg sluitende waarborgen aanwezig zijn. De bevoegdheid van de provinciale raden inzake onder meer spreiding van de medische activiteiten ter preventie van medische fouten werd bij arresten van het Hof van Cassatie herhaaldelijk erkend.

Wanneer de provinciale raad mocht vaststellen dat patiënten het slachtoffer zijn van een gebrekkige kwaliteit of continuïteit van de zorg die het gevolg is van een overdreven spreiding van de neurochirurgische activiteit zou de Nationale Raad dit graag vernemen. Aandringen op een preventief optreden van de overheid lijkt momenteel niet opportuun daar de fusies van de ziekenhuizen nog in volle realisatie zijn. Daarnaast plant de overheid op dit ogenblik een wetgevend initiatief om tot een kadaster te komen waaruit de exacte spreiding van de medische activiteit (ook over de provinciegrenzen heen) zou moeten blijken.

Ziekenhuisfusies – Spreiding van de activiteit

Naar aanleiding van de fusie van twee ziekenhuizen, gelegen in twee verschillende provincies, dienen een aantal artsen een raadpleging te organiseren in het ziekenhuis waarmee werd gefusioneerd. De betrokken artsen menen dat deze activiteit integraal deel uitmaakt van de intra-muros activiteit van het door fusie uitgebreide ziekenhuis. Volgens de bevoegde provinciale raden daarentegen gaat het hier om een probleem van multipele kabinetten.

Advies van de Nationale Raad :

Wanneer een uitoefeningsplaats door zijn ligging de continuïteit van de verzorging in de weg zou kunnen staan moet alles in het werk gesteld worden om deze continuïteit te verzekeren.

In het kader van fusies, groeperingen of associaties zijn de spreiding van de activiteit over verschillende ziekenhuizen en de opening van raadplegingen binnen nieuw gevormde extra-muros poliklinieken evenveel nieuwe activiteiten die een arts verplicht is mee te delen aan zijn provinciale raad overeenkomstig de bepalingen van artikel 22 van de Code van geneeskundige plichtenleer.

Het is de taak van deze raad te oordelen of de omstandigheden aanwezig zijn om de deontologische regels te kunnen eerbiedigen.

Een buitenlandse firma wenst in België een fitness- en verzorgingscentrum te openen waar naast sportfaciliteiten en relaxatietechnieken ook medische of paramedische verzorging zoals osteopathie, chiropraxie, kinesitherapie, fysiotherapie, hypnose, Chinese traditionele geneeskunde, acupunctuur, podologie, enz. zullen worden aangeboden. De raadsman van deze firma vraagt onder welke voorwaarden een arts zou kunnen samenwerken met dit centrum evenals met de paramedici die er werkzaam zullen zijn.

Advies van de Nationale Raad :

In antwoord op uw schrijven van 15 juni 2000 deelt de Nationale Raad u mee dat de geneeskundige plichtenleer in België niet toelaat de geneeskunde uit te oefenen in commerciële vertrekken of aangrenzende lokalen.

Uit de door u verstrekte informatie meent de Nationale Raad te kunnen afleiden dat deze gedragsregel van toepassing is op de door u voorgelegde aangelegenheid.

Wachtdienst van huisartsen – Bereikbaarheid – Publicatie van de wachtrol op een internetsite

Advies van de Nationale Raad :

Vóór alles herinnert de Nationale Raad eraan dat elke geneesheer de nodige maatregelen moet nemen om de continuïteit van de verzorging van zijn zieken te waarborgen (art. 114 van de Code van geneeskundige plichtenleer).

Anderzijds zijn de wachtdiensten opgericht om, eensdeels, de geneesheer in staat te stellen deze continuïteit van de verzorging te waarborgen, anderdeels, om aan dringende oproepen gevolg te kunnen geven (art. 115 van de Code).

De Nationale Raad herinnert tevens aan zijn advies van 12 december 1998, verschenen in het Tijdschrift van de Nationale Raad nr. 84, p. 12, dat de wachtdoende arts moet beschikken over een praktijkruimte op het territorium waar hij de wacht verzorgt.

De voorwaarden om deze continuïteit van de verzorging te waarborgen zijn derhalve de garantie voor enerzijds de patiënt op directe bereikbaarheid en beschikbaarheid van de wachtdoende arts, anderzijds op de aanwezigheid van een goed uitgeruste praktijkruimte op het territorium van de wachtdienst.

Een bemande aanwezigheid op de praktijk geeft aan de patiënt uiteraard de beste garantie op directe bereikbaarheid en beschikbaarheid en toediening van verzorging. Moderne communicatietechnieken kunnen, indien de nodige werkingsgaranties voorhanden zijn, bijdragen tot directe bereikbaarheid en beschikbaarheid van de arts in de wachtregio, en aldus ook tot de dringende hulpverlening waarvoor de arts, behoudens overmacht, volledige verantwoordelijkheid draagt.

Wat de vraag betreft omtrent de publicatie van de wachtrol op een internetsite, meent de Nationale Raad dat dit kan op voorwaarde dat alle deelnemers van de betreffende wachtdienst zich hiermede akkoord verklaren en dat de deontologische regels betreffende reclame worden geëerbiedigd.
Het is daarentegen uitgesloten dat de naam van de verantwoordelijke arts van de wachtdienst permanent voorkomt op pagina's van het internet toegankelijk voor het publiek.

Antwoord van de Nationale Raad:

De Nationale raad besprak in zijn vergadering van 20 februari 1999 uw brief van 24 december 1998 aangaande de bijkomende inlichtingen die u verstrekt over radiologiekabinetten beheerd, in het kader van vennootschappen, door een radioloog die er zijn beroep niet uitoefent.

1. Wat betreft het probleem van artikel 164 § 1 dat bepaalt dat "deelbewijzen op naam moeten zijn en enkel toegekend mogen worden aan geneesheren die in het kader van de vennootschap hun beroep uitoefenen of zullen uitoefenen", moet er opgemerkt worden dat met "geneesheren die in het kader van de vennootschap hun beroep zullen uitoefenen", de Raad de artsen heeft willen associëren die op het einde van hun opleiding of in proefperiode vóór aanwerving zijn en die effectief in het kader van de vennootschap werken op het ogenblik van hun opleiding. In het geval dergelijke beperking niet aangebracht werd in de betwiste tekst, zou deze iedere betekenis verliezen aangezien het dan mogelijk zou zijn voor elke arts die in aanmerking komt op een bepaald moment zijn beroep uit te oefenen in het kader van een vennootschap, deelbewijzen ervan te verkrijgen op zijn naam.
2. Wat betreft de deelname van een arts aan twee vennootschappen met hetzelfde doel : de brief van de Provinciale Raad van Henegouwen leert ons dat het gaat om twee professionele vennootschappen. Artikel 159 § 4 bepaalt wel duidelijk dat de arts zijn volledige medische activiteit moet uitoefenen in één professionele vennootschap. Het is dan ook ondenkbaar dat een arts zijn beroep voltijds kan uitoefenen in verschillende vennootschappen.

Tot besluit en ondanks het feit dat de Provinciale Raad de statuten van de bvba goedkeurde in 1992, is het niet aanvaardbaar dat de beschreven situatie als zodanig aangenomen wordt : de geleverde informatie over de twee professionele vennootschappen blijkt niet volledig. Bovendien is de interpretatie van artikel 164 § onjuist.

Een provinciale raad vraagt de Nationale Raad of art. 24 van de Code van geneeskundige Plichtenleer, dat het beheer van een kabinet door een collega verbiedt, zó mag geïnterpreteerd worden dat het ook het loutere beheer van een kabinet inhoudt, zonder er de geneeskunde uit te oefenen.
Is art. 24 toepasselijk op het geval van een radioloog die voltijds in een ziekenhuis werkt én in een bvba een privé-radiologiekabinet beheert waarin hij zelf niet werkt, in tegenstelling tot de andere vennoten van de bvba?

Antwoord van de Nationale Raad:

De Nationale Raad heeft in zijn vergadering van 16 mei 1998, uw adviesaanvraag van 12 maart 1998 onderzocht aangaande het beheer van een kabinet door een collega die er de geneeskunde niet uitoefent. Hij bracht het volgende advies uit :

"De arts, lid van een bvba, die beheermiddelen aanbrengt in een privé-kabinet voor radiologiegrafie waarin hij niet uitoefent, valt onder het verbod van artikel 24 van de Code van geneeskundige plichtenleer".

Een artsensyndicaat wijst er de Nationale Raad op dat het zijn advies van 7 december 1996 (Tijdschrift Nationale Raad, nr. 76, juni 1997, 27) met betrekking tot twee huisartsen die zich wensen te associëren of een vennootschap op te richten met consultaties op twee afzonderlijke locaties weinig flexibel vindt en een belangrijke hinderpaal voor de groepsvorming onder artsen in het algemeen en huisartsen in het bijzonder.

Antwoord van de Nationale Raad:

De Nationale Raad heeft in zijn vergadering van 18 oktober 1997 uw vraagstelling onderzocht.

Hij bevestigt zijn advies van 7 december 1996.

De inspecteur-hoofddirecteur van de Algemene Farmaceutische Inspectie van het ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Leefmilieu, vraagt aan de Nationale Raad wat de term "marktgeneeskunde" precies omvat.

Antwoord van de Nationale Raad :

De Nationale Raad heeft in zijn vergadering van 16 november 1996 kennis genomen van uw brief van 11 oktober 1996 met betrekking tot de termen "marktgeneeskunde".

Hij zendt u bijgaand een nota van zijn studiedienst over dit begrip.