Hibo-opleiding – disponibiliteitsvergoeding voor de wachtdiensten

Advies van 13 december 2003 (aangevuld op 17 januari 2004) :

In zijn zitting van 13 december 2003 besprak de Nationale Raad van de Orde der geneesheren de in uw brief van 29 oktober 2003 vervatte problematiek omtrent het beschikbaarheidshonorarium dat door het Riziv wordt voorzien in het kader van de wettelijk georganiseerde huisartsenwachtdiensten.

In het licht van de gangbare opvattingen omtrent de begrippen "arbeidstijd" en "beschikbaarheidstijd" komt het de Nationale Raad voor dat, in geval de wachtdienst effectief wordt uitgevoerd door de HIBO, en dit onder de supervisie bij beschikbaarheid van de stagemeester, het aan de stagemeester dan wel aan de stagiair uitgekeerde beschikbaarheidshonorarium collegiaal dient te worden gedeeld door HIBO en stagemeester, en dit in verhouding tot de door elk van de partijen geleverde inspanningen en prestaties gedurende het verloop van de betreffende wachtdienst.

De wettelijke regeling inzake de toekenning van het beschikbaarheidshonorarium staat deze ordinale stellingname niet in de weg.

Antwoord van de Nationale Raad:

De Nationale Raad besprak in zijn vergadering van 30 oktober 1999 uw adviesaanvraag van 6 september 1999 betreffende de moeilijkheden die kandidaat-specialisten ondervinden bij de toepassing van het koninklijk besluit van 30 april 1999 tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten.

De wetsbepalingen ter zake dienen geëerbiedigd te worden. De Nationale Raad herinnert tevens aan zijn deontologische richtlijnen in verband met de medisch-klinische opleiding (zie Tijdschrift Nationale Raad, nr. 82, december 1998, blz. 19).

Nadat twee artsen de Nationale Raad op een aantal ondeontologische toestanden binnen de artsenopleiding hebben gewezen, vaardigt de Raad volgende deontologische richtlijnen uit met betrekking tot de medisch-klinische opleiding:

1. In de brede context van de medisch-klinische opleiding dienen zowel kennis als vaardigheden in hun totaliteit en op een inspirerende en begeesterende manier te worden overgedragen, waarbij alle aspecten van de opleiding aan bod komen, en gedurende de volledige duur van de opleiding en in een geest van toenemende participatie.
Daartoe dienen de klinische stages te verlopen en te worden georganiseerd volgens de wetenschappelijk gangbare opleidingscriteria, zowel theoretische als praktische, en dit op een niveau dat aangepast blijft aan de finaliteit van de bedoelde opleiding.
De stagemeester zal hierop toezien te persoonlijken titel en hierover verantwoordelijkheid dragen.

2. Daarbij zal de arbeidsduur van zowel studenten als artsen in opleiding worden aangepast aan en afgestemd op de bestendige kwaliteit van de toe te dienen zorgen en zal rekening worden gehouden met normale draagkracht en belastingsvermogen, zowel fysiek als psychisch, van de zorgverstrekker door het inschakelen van verantwoorde onderbrekingen en rustperiodes.
De organisatie hiervan zal contractueel worden vastgelegd en ter goedkeuring aan de Provinciale Raad voorgelegd worden.

De Franstalige Provinciale Raad van Brabant legt de Nationale Raad een nota voor betreffende de 'kwaliteit van de verzorging', die opgesteld werd in samenwerking met de voorzitters van de medische raden van de belangrijkste ziekenhuizen van de Provincie.
Daarnaast verzoekt hij de Nationale Raad om advies aangaande een nota betreffende 'reclame en ziekenhuisgeneeskunde'.

Advies van de Nationale Raad :
De Nationale Raad heeft in zijn vergadering van 21 januari 1995 kennis genomen van uw brief van 10 november 1994.

Hij hecht zijn goedkeuring aan de nota betreffende de kwaliteit van de verzorging, bestemd voor de voorzitters van de medische raden en voor de medische directeurs van de ziekenhuizen van de Provincie Brabant, mits een wijziging in de eerste paragraaf.
Bijgaand vindt u de gewijzigde tekst.

Het probleem inzake 'reclame en ziekenhuisgeneeskunde' wordt nog bestudeerd.

Een provinciale raad vraagt de Nationale Raad om advies aangaande de artikelen 12 en 13 van de modelcontracten voor de opleidingsstage van de huisartsen. Deze artikelen hebben betrekking op de onttrekking of poging tot onttrekking van cliënteel en op de vestiging van de stagiair na beëindiging van zijn stage.

Advies van de Nationale Raad:

De Nationale Raad brengt het principe in herinnering dat een geneesheer zich niet mag vestigen in omstandigheden die de deontologie in gevaar brengen.

Het komt de Provinciale Raad toe ieder concreet geval te beoordelen, rekening houdend met de plaatselijke omstandigheden.

Na verloop van een jaar dient het stageboekje van de nog niet erkende geneesheren teruggegeven te worden aan de Erkenningscommissie voor huisartsengeneeskunde van het Ministerie van Volksgezondheid. In dit boekje staat onder meer informatie over één geval per week dat behandeld werd door de betrokken persoon. Een provinciale raad vraagt aan de Nationale Raad of het beroepsgeheim hierbij niet geschonden dreigt te worden.

Advies van de Nationale Raad:

Volgens art. 15, §1, van het Koninklijk Besluit van 21 april 1983 tot vaststelling van de nadere regelen voor erkenning van geneesheren specialisten en van huisartsen "wordt aan iedere kandidaat, bij de aanvang van zijn stage, een stageboekje afgegeven, waarin hij al zijn werkzaamheden in het kader van zijn opleiding dient te vermelden. Het moet, na verloop van een jaar, aan de bevoegde kamer van de erkenningscommissie worden teruggegeven en door een nieuw vervangen".

Alle medische gegevens dienen anoniem opgetekend te worden in het stageboekje. De identiteit van de patiënt wordt nergens vermeld.

De kandidaat moet ervoor waken dat de verstrekte inlichtingen niet de mogelijkheid bieden de patiënt te identificeren.

De bespreking van deze aangelegenheid die reeds op de vergadering van 19 november was geagendeerd, wordt voortgezet. Het door het Bureau voorbereide ontwerpantwoord wordt nader besproken en de Nationale Raad beslist het volgende antwoord te richten aan de Belgische Ambassade in Duitsland:

Uit nadere toelichtingen die bij onze collegae van de Bundesärztekammer werden ingewonnen, blijkt dat de 18 maanden stage opgelegd aan elke jonge afgestudeerde arts ook in het buitenland mag worden gelopen en als dusdanig door de Duitse overheid wordt erkend.

Bedoelde geneesheren zijn in het bezit van een voorlopige toelating om te praktizeren, die eerst na afloop van de 18 maanden stage definitief wordt. De jonge arts moet zijn stage lopen bij een practicus die een volledige erkenning heeft.

Voor de opleiding tot erkend specialist of huisarts is een Belgische arts verplicht stage te lopen bij een door de Hoge Raad voor Geneesheren‑Specialisten en Huisartsen, overeenkomstig de van kracht zijnde criteria, erkend stagemeester. De erkenning van de stagemeesters wordt bij een ministerieel besluit geregeld. De jonge kandidaat‑specialist kiest uit de lijst van de erkende stagemeesters een arts die zich akkoord verklaart om voor diens opleiding in te staan; de modaliteiten van de stage zijn eveneens bij wet en in reglementeringen vastgesteld.

Jonge Duitse artsen kunnen derhalve hun 18 maanden stage bij één of meer stagemeesters in België lopen. Zoals in de Bondsrepubliek Duitsland, is ook hier de vraag naar stagemeesters groter dan het aanbod.

Tijdens de stage onder toezicht en onder de verantwoordelijkheid van een erkende stagemeester, moeten de jonge artsen een inschrijving aanvragen bij de Orde der geneesheren van België.

De Nationale Raad wordt om advies verzocht met betrekking tot de stagemogelijkheden in België voor jonge Duitse artsen.

Jonge artsen die hun studies in de geneeskunde in Duitsland met succes hebben beëindigd, krijgen niet meer onmiddellijk hun "Approbation" of, m.a.w., de toelating tot het uitoefenen van het geneeskundig beroep op eigen verantwoordelijkheid. Zij moeten na hun studies eerst een 18 maanden lange stage, het zogenoemde "AiP", "Arzt im Praktikum", doorlopen. Voor die periode krijgen zij een voorlopige toelating tot het uitoefenen van hun beroep. Een stage in het buitenland wordt als "AiP‑Zeit" door de Duitse wetgeving aanvaard.

Tijdens de bespreking van deze adviesaanvraag komen uiteenlopende aspecten ter sprake. Moeten met name geen eisen worden gesteld op het gebied van taalkennis, van inzicht in de Belgische sociale zekerheid en de regels van geneeskundige plichtenleer ? Kunnen in het kader van de Europese Gemeenschap dergelijke stages worden geweigerd ? Beantwoorden deze jonge Duitse artsen aan de voorwaarden die gelden voor jonge Belgische artsen ?

Samengevat, moeten de Duitse artsen niet op voet van gelijkheid worden behandeld met de Belgische artsen en derhalve aan dezelfde voorwaarden voldoen ?

Het Bureau wordt ermee gelast een ontwerp‑antwoord voor te bereiden.

Conform de beslissing genomen in de vergadering van januari, werd door een commissie een ontwerp‑contract tussen de huisarts‑stagemeester en de kandidaat‑huisarts met het oog op een opleiding als erkend huisarts, aan een nader onderzoek onderworpen.

De Raad formuleert een aantal opmerkingen die aan de directeur van de Dienst Geneeskundepraktijk van het Ministerie van Volksgezondheid en Leefmilieu worden overgemaakt.

Met referte aan uw schrijven van 22 december 1986 heb ik de eer U als bijlage de tekst te laten geworden van het "type‑contract voor een opleidingsstage met het oog op het behalen van de erkenning in huisartsengeneeskunde", zoals aangenomen door de Nationale Raad in zijn vergadering van 21 februari 1987, na grondig onderzoek van een daartoe speciaal belaste commissie.

De Nationale Raad heeft zich de vrijheid veroorloofd om naast zuiver deontologische ook enkele andere wijzigingen aan te brengen.

Een commissie ad hoc wordt belast met de nadere studie van de door de Vaste Commissie voor huisartsen van de Hoge Raad van Geneesheren‑Specialisten en Huisartsen voorgelegde ontwerp‑overeenkomst tussen de huisarts‑stagemeester en de kandidaat‑huisarts met het oog op een opleiding tot erkend huisarts. (zie p. 19)