De arts houdt voor elke patiënt een patiëntendossier bij, waarvan de samenstelling en de bewaring beantwoorden aan de wettelijke en deontologische vereisten.
De arts beheert, met respect voor het beroepsgeheim, het patiëntendossier als werkinstrument, communicatiemiddel, kwaliteitsreferentiepunt en bewijselement.
1. Algemeen
1.1 Samenstelling en bewaring
De wet betreffende de rechten van de patiënt voorziet in het recht van de patiënt op een patiëntendossier.
Het "patiëntendossier" staat voor het dossier dat wordt samengesteld door de beroepsbeoefenaar (arts, tandarts, kinesitherapeut, verpleegkundige, enz.). De wet definieert de gezondheidzorg als de diensten verstrekt door een beroepsbeoefenaar met het oog op het bevorderen, vaststellen, behouden, herstellen of verbeteren van de gezondheidstoestand van een patiënt, om het uiterlijk van een patiënt om voornamelijk esthetische redenen te veranderen of om de patiënt bij het sterven te begeleiden. Ze is van toepassing op de juridische relaties (contractuele en buitencontractuele) van privaat- en publiekrecht met betrekking tot de gezondheidszorg die door een beroepsbeoefenaar wordt verstrekt aan een patiënt. Het verpleegkundig dossier, het medisch dossier, het algemeen medisch dossier, het zorgdossier, het elektronisch medisch dossier, het globaal medisch dossier, het gedeeld farmaceutisch dossier, het Summarized Electronic Health Record (Sumehr), enz. zijn bijgevolg patiëntendossiers in de zin van de wet betreffende de rechten van de patiënt.
De arts houdt het patiëntendossier zorgvuldig bij. De inhoud van het door een arts bijgehouden dossier varieert afhankelijk van de bijzondere kwalificaties van de beoefenaar, van het soort van praktijk (solo- of groepspraktijk, expertise, enz.), van de behandeling die de medische toestand van de patiënt vergt, enz.
De structuur en de categorieën van gegevens die erin moeten worden vermeld, zijn evenwel standaard:
- persoonlijke sociaal-administratieve gegevens
- verslag van elke consultatie (datum, reden, antecedenten, anamnese, klinisch onderzoek, diagnose, onderzoek/behandeling)
- documenten met de inlichtingen en evaluaties die gebruikt zijn voor de aan de patiënt toegediende zorg, betreffende de gezondheid van de patiënt en de evolutie ervan (verslagen van de onderzoeken, protocols, rapporten, medische beeldvorming, enz.)
Opmerking: artikel 33 van de wet van 22 april 2019 inzake de kwaliteitsvolle praktijkvoering in de gezondheidszorg preciseert de gegevens die opgenomen moeten worden in het patiëntendossier. Dit artikel is in werking getreden op 1 januari 2022.
Het recht op inzage in het dossier, van de patiënt of van de beroepsbeoefenaar die hij aanwijst, heeft betrekking op de effectieve inhoud van het dossier en mag niet worden beperkt tot wat het dossier moet bevatten (art. 23, CMD 2018).
De wet betreffende de rechten van de patiënt geeft de patiënt de mogelijkheid door de beroepsbeoefenaar documenten te laten toevoegen aan het hem betreffende dossier.
Het dossier dient dertig jaar na het laatste contact te worden bewaard. Dit veronderstelt een drager en bewaringsomstandigheden die het voortbestaan van de inhoud en de inzage erin waarborgen (art. 24, CMD 2018).
Bovendien dient de bewaring te gebeuren overeenkomstig de reglementering aangaande de verwerking van persoonsgegevens betreffende de gezondheid (wet van 30 juli 2018 betreffende de bescherming van natuurlijke personen met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens) en de regels aangaande het medisch geheim.
De automatisering van de gezondheidsgegevens houdt zeer grote voordelen in, maar verhoogt het risico op schending van de vertrouwelijkheid van deze gegevens en van het recht op privacy. In tegenstelling tot het papieren dossier waarbij er materieel contact nodig is met het enige exemplaar om er informatie uit te halen, kan de inzage in het geautomatiseerde dossier op afstand gebeuren, vanuit verscheidene, interne of externe contactpunten via het internet.
Er dient toepassing te worden gemaakt van een systeem voor het beheer van de inzage en van de gebruikers (selectieve inzage en controle van de inzage) om te waarborgen dat alleen de personen die hiertoe gemachtigd zijn er inzage in hebben (art. 23, CMD 2018).
Communicatienetwerken zoals eHealth en het "Réseau Santé wallon", Abrumet en Vitalink hebben tot doel de uitwisseling van informatie tussen de gezondheidszorgberoepsbeoefenaars op een veilige wijze en met inachtneming van de autonomie van de patiënt en van de vertrouwelijkheid, te bevorderen.
1.2 Finaliteit van het patiëntendossier
Het patiëntendossier is essentieel voor de kwaliteit en de continuïteit van de zorg. Het is een communicatiemiddel tussen gezondheidswerkers, een werkinstrument voor kwaliteitsbeoordeling, een bewijselement op medisch vlak (zowel voor de arts als voor de patiënt) en een beheerelement (het wordt gebruikt voor de registratie van de Minimale ZiekenhuisGegevens (MZG), voor de classificatie van de behandelde aandoening in ARP/DRG).
Het patiëntendossier is eveneens een drager voor de communicatie tussen de zorgverlener en de patiënt die er inzage in heeft en er een afschrift van kan krijgen.
2. Adviezen van de nationale raad
- Modernisering van de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt (Advies NR 25 maart 2023, a170009)
- Wet van 22 april 2019 inzake de kwaliteitsvolle praktijkvoering in de gezondheidszorg – Deontologische knelpunten en bekommernissen (Advies NR 23 april 2022, a169009)
- Ondersteuning van het “Raamwerk Open Disclosure” van het Vlaams Patiëntenplatform (Advies NR 20 november 2021, a168023)
- Slachtoffer van onwettig politiegeweld alsook de rol van het medisch attest inzake de bewijsvoering hiertegen (Advies NR 20 november 2021, a168022)
- Globaal Medisch Dossier (GMD) – Regelgeving en beheer (Advies NR 24 april 2021, a168009)
- Recht van de patiënt betreffende de rectificatie of het wissen van gegevens in zijn medisch dossier (Advies NR 20 maart 2021, a168007)
- Stopzetting van praktijk - Bewaren en doorgeven van dossiers van een huisarts (Advies NR 15 september 2018, a162007)
- Inzage door de arts-diensthoofd in de medische dossiers van de in zijn ziekenhuisdienst behandelde patiënten (Advies NR 7 juli 2018, a162003)
- Beveiliging van informatiesystemen in de sector van de medische beeldvorming (Advies NR 16 januari 2016, a152002)
- Medisch dossier opgesteld door de adviserende arts van een verzekeringsmaatschappij - rechten van de patiënt: nieuwe gegevens (Advies NR 17 november 2012, a140004)
3. Wettelijke bepalingen
- Art. 458, Strafwetboek
- Art. 33, Wet van 22 april 2019 inzake de kwaliteitsvolle praktijkvoering in de gezondheidszorg, BS 14 mei 2019. Dit artikel is in werking getreden op 1 januari 2022.
- Wet van 30 juli 2018 betreffende de bescherming van natuurlijke personen met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens, BS 5 september 2018
- Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad van 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking van Richtlijn 95/46/EG (algemene verordening gegevensbescherming)
- Art. 9, Wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt, BS 26 september 2002
- Artt. 20 en volgende, Gecoördineerde wet van 10 juli 2008 op de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen, BS 7 november 2008
- Art. 2, Koninklijk besluit van 3 mei 1999 houdende bepaling van de algemene minimumvoorwaarden waaraan het medisch dossier, bedoeld in artikel 15 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987, moet voldoen, BS 30 juli 1999
- Koninklijk besluit van 3 mei 1999 betreffende het Algemeen Medisch Dossier, BS 17 juli 1999
- Artt. 5 en 6, Koninklijk besluit van 15 december 1987 houdende uitvoering van de artikels 13 tot en met 17 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd door het koninklijk besluit van 7 augustus 1987, BS 25 december 1987
4. Informatie - Documentatie - Links
5. Trefwoorden
beroepsgeheim - Elektronisch Medisch Dossier (EMD) - Elektronisch PatiëntenDossier (EPD) - Globaal Medisch Dossier (GMD) - medisch dossier - Sumehr (SUMmarized Electronic Health Record)/samenvattend gezondheidsdossier - patiëntendossier - persoonlijke notities van de arts