De arts verstrekt de vereiste zorg aan wie in nood verkeert. Hij neemt de nodige veiligheidsmaatregelen in acht voor zichzelf en anderen.

1. Algemeen

De arts heeft de deontologische plicht om te behandelen en te verzorgen.

In het bijzonder dient elke arts, ongeacht zijn kwalificatie, onverwijld hulp te bieden aan iedere persoon die in groot en dreigend gevaar verkeert.

Dit betekent niet dat de arts zijn eigen veiligheid noch die van anderen in het gedrang moet brengen.

Het dilemma waarmee de arts wordt geconfronteerd, tussen zijn menselijke plicht om zorg te verstrekken en de bescherming van zijn integriteit, mag niet worden herleid tot het beoordelen van de waarde die primeert, maar dient zodanig te worden benaderd dat kan worden voldaan aan beide vereisten.

De behandelingsplicht gaat gepaard met de maximale vrijwaring van de veiligheid van de arts en van zijn toekomst, alsook van die van zijn naasten, via aangepaste gezondheids-, sanitaire en sociale maatregelen (ziekte-, invaliditeits- en overlijdensverzekering, enz.). Deze maatregelen komen ten laste van de betrokken arts, maar ook van de zorginstelling en de maatschappij.

Een gedegen beroepsopleiding, de uitbouw van een aangepaste infrastructuur, het uitwerken van preventieve strategieën, een transparante, professionele en met alle betrokkenen uitgewerkte faire risicospreiding zijn maatregelen die zijn ingegeven door respect, billijkheid en solidariteit ten opzichte van de gezondheidszorgberoepsbeoefenaars die gevaar lopen voor hun integriteit bij de uitoefening van hun beroep.

In uitzonderlijke omstandigheden zoals een pandemie moet maximaal gebruik gemaakt worden van de mogelijkheden aan informatie- en communicatietechnologieën (met name tele- en videoconsultatie).

Voor het misdrijf schuldig verzuim is vereist dat de verzuimer kon helpen zonder ernstig gevaar voor zichzelf of voor anderen.

Artikel 39, Kwaliteitswet, bepaalt dat, indien er in een spoedgeval geen duidelijkheid bestaat over de toestemming van de patiënt met betrekking tot de toegang tot zijn gezondheidsgegevens, de arts alsnog toegang heeft met het oog op het verstrekken van de noodzakelijke gezondheidszorg in het belang van de patiënt.

2. Adviezen van de nationale raad

• Agressie tegen artsen (Advies NR 25 februari 2023, a170004)

• Deontologische plicht van de arts tot het dragen van een mondmasker in zijn medisch kabinet als preventiemaatregel om de verdere circulatie van het coronavirus te verhinderen (Advies NR 17 september 2022, a169019)

• Wet van 22 april 2019 inzake de kwaliteitsvolle praktijkvoering in de gezondheidszorg – Deontologische knelpunten en bekommernissen (Advies NR 23 april 2022, a169009)

• De ontoelaatbaarheid van een algemene weigering zorg te verstrekken aan niet-gevaccineerde patiënten tegen Covid-19 (Advies NR 20 november 2021, a168025)

• Nood aan een efficiënte aanpak onder leiding van de hoofdarts om in een ziekenhuis de dreigende schaarste aan middelen door de COVID-19-pandemie op te vangen (Advies NR 2 november 2020, a167037)

• Ethische richtlijnen betreffende het maken van keuzes in de zorg ingeval de nood aan het aanbod overstijgt (Advies NR 17 oktober 2020, a167032)

• COVID-19 - Richtlijnen betreffende de behandelingsplicht (Advies NR 18 maart 2020, a167006)

• Gewelddadige aanval op huisarts door patiënt (Advies NR 18 augustus 2016, a154006)
• Oprichting van een nationaal meldpunt van agressie tegen artsen (Advies NR 21 mei 2016, a153006)
• Geweld tegen artsen en andere gezondheidswerkers (Advies NR 16 april 2016, a153001)
• Risico op schuldig verzuim - Ebola (Advies NR 15 november 2014, a147015)
• Behandelingsplicht (Advies NR 24 januari 2009, a125001)
• Lijsten met namen van patiënten die als potentieel gevaarlijk voor de wachtarts worden beschouwd -Advies van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (Advies NR 4 februari 2006, a112005)

3. Wettelijke bepalingen

• Art. 39, Wet van 22 april 2019 inzake de kwaliteitsvolle praktijkvoering in de gezondheidszorg, BS 14 mei 2019. Dit artikel is in werking getreden op 1 juli 2022.
• Art. 422bis,Strafwetboek

4. Informatie - Documentatie - Links

5. Trefwoorden

behandelingsplicht - epidemie - hulpverleningsplicht - noodsituatie - pandemie - schuldig verzuim - veiligheid van de arts - veiligheid van de patiënt