Hoofdstuk 5: Verantwoordelijkheid
De arts met een deskundige, adviserende of controlerende opdracht voert deze uit volgens de wettelijke regels, de deontologische principes, met respect voor de betrokkene en met inachtneming van de beperkingen eigen aan zijn opdracht en functie. Deze opdrachten zijn onverenigbaar met die van behandelend arts.
De behandelende arts kan zijn patiënt in deze procedures bijstaan als persoonlijke raadgever.
De arts deelt de betrokkene vooraf de hoedanigheid mee waarin hij optreedt.
De beoordeling van de gezondheidstoestand van een persoon maakt deel uit van de geneeskunde en valt onder het toepassingsgebied van de wet betreffende de rechten van de patiënt.
De arts dient zijn opdracht altijd onafhankelijk en objectief te vervullen. Hij stelt zijn medische besluiten op in vrijheid en volgens zijn geweten.
De arts die belast is met een beoordelingsopdracht, moet vooraf aan de patiënt meedelen in welke hoedanigheid hij optreedt, welke opdracht hij heeft en wie toegang zal hebben tot de gegevens die hij zal verkrijgen en welke erelonen en kosten inherent aan een deskundigenonderzoek zullen worden aangerekend, evenals wie verantwoordelijk zal zijn voor de betaling ervan.
De beoordeling wordt uitgevoerd op aanvraag van de patiënt, van een derde (openbare overheid of private persoon) of op basis van de wet. Ze gebeurt in een gerechtelijk of buitengerechtelijk kader (minnelijk of unilateraal). De artsen die ertoe worden gebracht deze beoordeling uit te voeren hebben verschillende opdrachten; sommige ervan zijn wettelijk bepaald.
Het is nodig dat de beoordelaar voldoende bekwaamheid bezit in het domein waarover hij moet oordelen. Een bijkomend advies vragen aan domeindeskundigen ("sapiteur") is noodzakelijk indien de problematiek sterk afwijkt van de beroepsopleiding van de beoefenaar.
De gerechtsdeskundigen zijn gebonden door een specifieke deontologische code.
Wanneer de beoordeling van de gezondheidstoestand gebeurt op aanvraag van de patiënt, kan ze worden uitgevoerd door een raadsarts (doorgaans adviserend arts genoemd) gekozen door de patiënt om hem te vertegenwoordigen en zijn belangen te verdedigen. Deze arts kan de behandelend arts van de patiënt zijn.
Overigens voert iedere behandelend arts die een medisch getuigschrift opstelt of documenten invult nodig voor het verkrijgen van een sociaal of contractueel voordeel strictu sensu een medische beoordeling uit (art. 26, CMD).
De medische deontologie verbiedt om de rol van zorgverlener met een therapeutische relatie en de beoordeling van de gezondheidstoestand van een zelfde patiënt tegelijk te vervullen wanneer deze aanvraag uitgaat van een derde. De finaliteit van de zorg die het verkrijgen van persoonsgegevens tijdens een therapeutische relatie rechtvaardigt, is niet verenigbaar met een beoordeling van de gezondheidstoestand van de patiënt in opdracht van een derde. Deze beoordeling kan slechts gebeuren wanneer de patiënt ermee instemt of wanneer ze is gebaseerd op de wet. De grondslag van de therapeutische relatie is het vertrouwen. Door de vertrouwelijke mededelingen van zijn patiënt en de inlichtingen vernomen tijdens de therapeutische relatie te gebruiken voor een beoordeling in opdracht van een derde, beschaamt de arts dit vertrouwen. Dit is evenwel niet het geval wanneer de arts handelt op verzoek van de patiënt.
Evenmin is het aanvaardbaar dat de arts voor zichzelf deskundigenopdrachten uitvoert, waarvoor de deontologische beginselen van objectiviteit, onpartijdigheid en onafhankelijk dienen te worden nageleefd.
Teleconsultatie met een arts via een verzekeringsinstelling (Advies NR 17 oktober 2020, a167036)
adviserend arts - arts-ambtenaar - arts-deskundige - behandelend arts - controlearts - medische controle - medische expertise - onverenigbaarheid functie behandelend arts - therapeutische relatie met de patiënt - vertrouwensrelatie arts-patiënt - verzekeringen van de patiënt