De arts-gerechtsdeskundige vervult zijn opdracht binnen de grenzen van zijn vak- en beroepsbekwaamheid en in volle onafhankelijkheid, onpartijdigheid en objectiviteit. Hij houdt zich strikt aan de hem toevertrouwde opdracht.
De behandelende arts geeft de patiënt ter attentie van de arts- gerechtsdeskundige enkel die informatie die deze nodig heeft voor zijn opdracht.
1. Algemeen
De arts-gerechtsdeskundige is de arts opgenomen in het nationaal register voor gerechtsdeskundigen of aangewezen door de gerechtelijke overheid.
Hij dient zijn opdracht onafhankelijk en objectief te vervullen; bij het formuleren van zijn medische besluiten moet hij enkel volgens zijn geweten handelen, zoals hij onder eed verklaart. Indien hij meent niet over de nodige bekwaamheid of onpartijdigheid te beschikken om zijn opdracht uit te voeren, dient hij die te weigeren. De gerechtsdeskundige is gebonden door een specifieke deontologische code.
Indien het deskundigenonderzoek gepaard gaat met handelingen waarvoor de competentie van verscheidene beroepen vereist is, dient het te worden opgesplitst tussen meerdere deskundigen of dient de aangewezen deskundige de hulp in te roepen van een domeinspecialist.
De arts-specialist in de gerechtelijke geneeskunde kreeg een opleiding in de expertisegeneeskunde.
Het specialisme in verzekeringsgeneeskunde en medische expertise omvat een specifieke opleiding op universitair niveau die met name betrekking heeft op de deontologie en ethiek van de verzekeringsgeneeskunde en de medische expertise. De meeste houders van deze beroepstitel hebben deze verkregen op basis van verworven rechten. De nationale raad dringt erop aan dat de opleiding van de artsen die dit specialisme kiezen effectief een bewustmaking inhoudt van het specifieke karakter van de deontologie en de ethiek van de expertisegeneeskunde, zoals bepaald door de wetgever.
Aangezien de expertisegeneeskunde onder het toepassingsgebied van de wet betreffende de rechten van de patiënt valt, heeft deze laatste het recht het dossier bijgehouden door de arts-deskundige te raadplegen.
In het kader van een burgerlijke rechtsvordering is de expertise contradictoir, wat met name inhoudt dat de partijen het recht hebben kennis te nemen van elk stuk neergelegd in het kader van de expertise.
In het kader van een strafrechtelijke procedure kan het inzagerecht van de patiënt in het dossier van de deskundige worden gesteld tegenover het principe van het geheim van het onderzoek en de specificiteit van het strafrecht.
De Federale commissie "Rechten van de patiënt" onderscheidt de regels van toepassing op het deskundigenonderzoek in strafzaken in functie van de fases van de strafzaak (vooronderzoek, onderzoek, vonnis) en van de belangen die in het geding zijn (strafvordering en burgerlijke belangen); het komt toe aan de procureur des konings, de onderzoeksrechter of de feitenrechter de inzage in het patiëntendossier dat door de arts-deskundige wordt bijgehouden toe te laten.
2. Adviezen van de nationale raad
- Samenwerking tussen de politie, het openbaar ministerie en de ziekenhuizen, de huisartsenwachtposten en de artsenpraktijken – algemene beginselen (Advies NR 20 januari 2024, a171002)
- Gebruik van dwang bij een medisch onderzoek op een vreemdeling in het kader van een procedure van overdracht, terugdrijving, terugkeer of verwijdering (Advies NR 20 januari 2024, a171001)
- Het medisch beroepsgeheim van de arts ondervraagd door een justitieassistent (Advies NR 19 november 2022, a169026)
- Slachtoffer van onwettig politiegeweld alsook de rol van het medisch attest inzake de bewijsvoering hiertegen (Advies NR 20 november 2021, a168022)
- Toepassing van het evenredigheidsbeginsel en het beginsel van minimale gegevensverwerking door de arts-gerechtelijk deskundige (Advies NR 20 maart 2021, a168006)
- Inschakeling van een videoconferentie tijdens de gerechtelijke medische expertise (Advies NR 20 maart 2021, a168005)
- Inzage in de medische gegevens van een persoon door de arts die zijn gezondheidstoestand dient te beoordelen (Advies NR 15 februari 2020, a167002). cf. advies van 11 december 2021 (a168026)
- Aanwijzing van een psycholoog als enige deskundige in een juridisch dossier voor de beoordeling van de aantasting van de fysieke en psychische integriteit (Advies NR 15 september 2018, a162009)
- Bottesten voor de leeftijdsbepaling van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen -NBMV (Advies NR 14 oktober 2017, a159004)
- Aanwezigheid van de persoon wiens gezondheidstoestand aan een expertise onderworpen wordt bij de discussie tussen de artsen-deskundigen en de adviserend artsen in het kader van een minnelijk medisch of een gerechtelijk contradictoir deskundigenonderzoek (Advies NR 6 mei 2017, a157007)
- Aanwezigheid van een advocaat bij het forensisch psychiatrisch deskundigenonderzoek (Advies NR 6 mei 2017, a157010)
- Toegang tot het medisch dossier van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (Advies NR 20 februari 2016, a152005)
- Ontwerp met het oog op het ontvangen van alle informatie met betrekking tot een schadegeval, in het kader van een gerechtelijke expertise (Advies NR 7 februari 2015, a148005)
- Aanwijzing van artsen als deskundigen in een rechtsprocedure (Advies NR 20 september 2014, a147008)
- Eerbiediging van het beroepsgeheim door de arts van het Bestuur medische expertise (Medex) in het kader van een rechtsprocedure (Advies NR 22 maart 2014, a145010)
- Inzage door de patiënt in zijn medisch dossier opgesteld door een expertisearts (Advies NR 26 juni 2010, a130028)
- Testen voor leeftijdsbepaling bij niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (Advies NR 20 februari 2010, a129015)
3. Wettelijke bepalingen
4. Informatie - Documentatie - Links
5. Trefwoorden
beroepsgeheim - expertisegeneeskunde - gerechtelijke geneeskunde - inzage van patiëntendossier - medisch dossier - medische expertise - onafhankelijkheid van de arts - patiëntendossier - vertrouwensrelatie arts-patiënt - verzekeringsgeneeskunde