laatste aanpassing 11/06/2025
In de regel heeft iedere arts, zowel de huisarts, de ziekenhuisarts als de arts-specialist met een privépraktijk de wettelijke verplichting deel te nemen aan de medische permanentie. (art. 21, lid 1, wet van 22 april 2019 inzake de kwaliteitsvolle praktijkvoering in de gezondheidszorg, hierna: Kwaliteitswet)
De medische permanentie (i.e. de wachtdienst of de periode buiten de gewone praktijkuren) wordt georganiseerd als volgt:
- Huisartsen nemen deel aan de medische permanentie in de zone waar zij hun beroep uitoefenen. Om aan deze plicht te voldoen, nemen ze deel aan de wachtdienst georganiseerd door een erkend functioneel samenwerkingsverband van huisartsen dat afspraken maakt omtrent de medische permanentie in de betrokken zone. (art. 21, lid 2, Kwaliteitswet);
- Ziekenhuisspecialisten nemen deel aan de medische permanentie georganiseerd door het ziekenhuis onder de bevoegdheid van de hoofdarts;
- Niet-ziekenhuisspecialisten kunnen aan hun wettelijk plicht voldoen overeenkomstig volgende modaliteiten: ofwel spreken zij met artsen-specialisten van eenzelfde discipline die evenmin een ziekenhuisactiviteit hebben een beurtrol van bereikbaarheid af tijdens de periode van permanentie, ofwel sluiten zij met ziekenhuisspecialisten van hun discipline overeenkomsten af. Zo kunnen zij mits akkoord van de hoofdarts en van het diensthoofd van het ziekenhuis participeren aan de wachtdienst van het ziekenhuis.
De te maken keuze zal sterk afhankelijk zijn van de soms zeer verschillende lokale situaties.
De Kwaliteitswet kent de Orde der artsen de bevoegdheid toe om de vrijstellingen voor artsen voor de deelname aan de permanentie toe te staan. (art. 26, lid 2, Kwaliteitswet, in werking getreden op 1 juli 2022)
De arts kan een vrijstelling voor de deelname aan de permanentie verkrijgen op basis van vier wettelijke criteria: de gezondheidstoestand, de leeftijd, de gezinssituatie of de feitelijke uitoefening van het gezondheidsberoep. (art. 26, lid 1, Kwaliteitswet).
Met het oog op een zo uniform mogelijke beoordeling van de vragen van artsen tot vrijstelling van permanentie op basis van de genoemde vier wettelijke criteria heeft de nationale raad, in overleg met de lokale instanties vanuit de praktijk, enkele richtinggevende aanbevelingen geformuleerd: link naar document aanbevelingen. De lokale instanties en de provinciale raden van de Orde houden in de eerste plaats rekening met de individuele motieven van de arts die om een vrijstelling vraagt, met de collegiale houding onder de artsen (art. 13, gecommentarieerde Code van medische deontologie) en met de lokale noden.
De vrijstellingsprocedure heeft geen schorsende werking voor de deelname aan de medische permanentie. De arts is verplicht deel te nemen aan de medische permanentie tot op het ogenblik dat de vrijstelling is toegekend.
De organisatie van de permanentie blijft, ook na de inwerkingtreding van de Kwaliteitswet, een bevoegdheid van de huisartsenkringen, de ziekenhuizen (hoofdarts), de verenigingen van artsen-specialisten en andere lokale instanties.
De nationale raad blijft er, ondanks zijn nieuwe wettelijke bevoegdheid, van overtuigd dat de vrijstellingen bij voorkeur in collegiaal overleg binnen de organisaties moeten worden overeengekomen, met aandacht voor hun gekende leden-artsen en met zicht op de lokale noden, en voor zover een kwaliteitsvolle medische permanentie voor de burgers wordt gewaarborgd.
Een onderlinge regeling tussen de arts en de lokale instantie (het erkend functioneel samenwerkingsverband (huisartsenkring), het ziekenhuis of de vereniging extramurale arts-specialist) moet niet worden gemeld bij de Orde der artsen.
De arts kan, om redenen van privacy, conflict of andere problematische situaties, zijn verzoek rechtstreeks richten tot de Orde der artsen.
De aanvraag van vrijstellingen verloopt volgens de door de nationale raad opgestelde procedure: link naar document procedure
De aanvraag van de vrijstelling gebeurt via het profiel van de arts op de website van de Orde der artsen: link naar aanmelden
GDPR privacy disclaimer
De Orde der artsen verwerkt uw persoonsgegevens die worden ingevuld in de context van deze procedure overeenkomstig de vigerende privacyregels. Deze persoonsgegevens, die onder meer gevoelige gegevens betreffende uw gezondheid kunnen inhouden, worden verwerkt met als enige finaliteit te voldoen aan de wettelijke verplichting inzake de vrijstelling van de medische permanentie zoals bepaald door de Kwaliteitswet. Deze gegevens worden niet gebruikt voor de disciplinaire opdrachten van de Orde der artsen. Bij vragen over uw privacyrechten kan u terecht op privacy@ordomedic.be