Voorwoord

Beste collega’s,

Op 7 oktober ll. hebben de afgestudeerde artsen van promotie 2023 hun Eed van Hippocrates afgelegd.

Verschillende crisissituaties, tragedies en andere evenementen die wereldwijd op het nieuws terecht zijn gekomen, hebben een invloed gehad op de werkvloer bij artsen, hier bij ons.

Een aantal voorbeelden:

-de pandemieën en epidemieën die door de eeuwen heen onze gezondheidszorg steeds uitdagen,

-de laatste Covid-19 crisis hebben onze afgestudeerde artsen mede geholpen in de zorg. Ze hebben mee PCR testen afgenomen, gevaccineerd, kwetsbare patiënten behandeld in de thuiszorg en logistiek enzovoort. We danken hen dan ook hartelijk voor hun inzet in een periode van hun leven waarin ze stage en opleiding van ons hadden moeten verkrijgen.

-internationale conflicten hebben een enorme impact op de zorgverlening in Europa, en dit voornamelijk tgv de immigratiestroom, zoals de noodzakelijke zorg op verre verplaatsingen: enige voorbeelden hiervan zijn:

-Augustus 2021: Taliban aan de macht in Afghanistan

-Februari 2022 : hoogtepunt van de oorlog in Oekraïne

-Oktober 2023: oorlog in Israël – Palestijnse gebieden

-extreme natuurrampen hebben dezelfde effecten, zie:

-6 februari 2023 troffen twee krachtige aardbevingen Turkije

-8 september 2023: aardbeving Marokko (Atlasgebergte)

-12 september 2023: overstroming Libië – storm “Daniël”

-Onze eed verplicht ons ook acties en meldingen te maken betreffende misbruik en geweld tegen eigen collega’s en andere zorgverstrekkers, zoals:

-2020: Irakese kinderchirurge ontvlucht haar land, omdat ze bepaalde kinderen niet mocht opereren en verplicht was om bepaalde zorgen niet toe te dienen om religieuze redenen

-2022: Aida Rostami, een36-jarige dokter, wordt ontvoerd in het ziekenhuis waar ze werkzaam was, gemarteld en vermoord door het Islamitische regime in Iran, terwijl ze onofficieel medische hulp bood aan gewonde demonstranten in hun huizen

Hippocrates, liet, omstreeks 400 v. Chr., zijn leerlingen van het Asklepieion deze belofte afleggen op het eiland Kos.

Steunend op verschillende ethische waarden behandelt een arts zijn medemensen met de geneeskundige vaardigheden die hij verkregen heeft tijdens zijn opleiding.

In de huidige evolutie van crisissen in de wereld komt deze passage van de Eed als één van de belangrijke basisprincipes naar voren:

“… Ik zal mijn plicht ten aanzien van mijn patiënt vervullen zonder onderscheid van leeftijd, ziekte of handicap, levensbeschouwing, etnische afstamming, gender, nationaliteit, politieke overtuiging, ras, seksuele geaardheid, sociale stand of enige andere factor.

Ik zal mijn medische kennis niet gebruiken om de mensenrechten en de burgerlijke vrijheden te schenden, zelfs onder dwang …”

In een provincie waar 170 verschillende nationaliteiten samenwonen (met 200-tal verschillende talen) is dit een grote uitdaging voor onze jonge generatie. Gelukkig zijn ze sterk gemotiveerd en hebben ze in hun opleiding de nodige handvaten verkregen o , multidisciplinair en met ervaren collega’s (meestal praktijkopleiders) op het veld hun dit boeiend beroep waardig en kwaliteitsvol op zich te nemen.

Op 30 september ll. werden ook de artsen, die 50 jaren geleden afgestudeerd zijn en in onze provincie zijn ingeschreven, plechtig gevierd.

Het voorwoord:

“In de begin jaren ’70-tig hebben zich heel wat feiten voorgedaan die een groot impact hebben gehad op onze huidige moderne maatschappij, ons levenswijze en cultuur , en dus ook op de gezondheidsperceptie in de maatschappij. De geneeskunde stond toen, nadat de belangrijkste ernstige (infectieuze) pathologieën onder controle waren dankzij het gebruik van de antibiotica na de oorlog, nog voor grote uitdagingen. We dachten toen dat alle ziektes bekend waren, dat alle pandemieën voorgoed de wereld uitgeroeid waren én dat de toen reeds aanwezige vaccinaties de gezondheidsproblemen gingen oplossen (denk maar aan de poliovaccinatie).

Niets is echter zo vanzelfsprekend: toen kwamen de HIV, resistentie in de microbiologie, de Mexicaanse griep, de vogelgriep, recent nu de coronacrisis en apenpokken, … en gaat zo maar door: hoe meer de geneeskunde vooruitgang boekt, hoe meer de natuur deze laat voelen dat deze wetenschappelijke “kunst” geen macht, noch zekerheden biedt!

Daarnaast hebben jullie de digitalisering en robotisering van de wetenschap zien opkomen, met al zijn voordelen, maar zeker zijn kommer-en-kwel door het gemis aan praktische implementatie op het veld in de jaren tachtig en negentig.

Waar was de tijd waar pen en papier, collegiaal persoonlijk en telefonisch contact toch zoveel ondersteuning en deugd gaven, niet enkel in de periode van onze opleiding, maar ook duurzaam nadien?

Toen ook bestonden de ziekenhuizen uit kleinere entiteiten, waarbij het overleg nog gebeurde tussen de artsen die elkander kenden (specialist-specialist , huisarts-specialist)… t.o.v. de huidige situatie waarbij fusie- en netwerkziekenhuizen een eerder onpersoonlijk karakter vertonen en onze patiënten deze mysterieuze mierennesten bestempelen als “fabrieken”.

Nog een evolutie is het gemis aan de noodzakelijke incident meldingen, die we vroeger makkelijker konden uiten zonder angst voor claims, maar door de juridisering van de geneeskundige bedrijvigheid is dit zodanig geëvolueerd dat er een erg defensieve geneeskunde ontwikkeld is. Met al de gevolgen van dien: minder klinisch gebaseerde geneeskunst, meer technische (hightech) onderzoeken, meer doorverwijzingen zonder daar zelf het nut van in te zien… kwestie om zich toch maar in te dekken… met de financiële gevolgen van dien.

De wetgevende macht heeft zich ondertussen ook ontwikkeld: Europese verordeningen, Belgische wetgeving, koninklijke besluiten, decreten, lokale regelgevingen, enzovoort … zijn op gebied van de gezondheidszorg tsunami-gewijs geëxplodeerd. Na de Staatshervorming en het toebedelen van bevoegdheden aan de deelstaten moeten we rekening houden dat dit land op gebied van Volksgezondheid regeert wordt door 5 ministeries en 9 ministers van Volksgezondheid. Niet te verwonderen dat in het begin van de coronacrisis dit op zich al een structurele politieke crisis deed ontstaan.

Kortom het kapittel “Gezondheidsrecht” is nu in een constante update in onze dagdagelijkse praktijken en dit moet nu elke arts (jong en oud) in het achterhoofd houden. Om jullie een idee te geven: de laatste editie van het handboek “Gezondheidsrecht” (Prof. Vansweevelt en Dewallens) bestaat uit 2 Volumes en telt 3.521 blz. en beiden samen wegen 5,3 Kg!

Dit gegeven zal ik dan ook informatief toelichten aan de pas afgestudeerde collega-artsen volgende week tijdens hun plechtige Eedaflegging.

Ondanks deze evolutie van ons maatschappelijke context… hebben jullie deze (jongere generatie) geleerd empathisch te zijn en menselijke waarden te appreciëren en te bewaren (bewaken) t.a.v. onze patiënten toe.. en dat is iets dat onze materialistische digitale maatschappij ons nooit zal kunnen afnemen… daar danken we u ten zeerste voor!!”

Tot slot was Prof. Dr. De Groot, Emeritus Voorzitter van het grondwettelijk Hof aan het woord, met en mooi overzicht van de ervaringen en belevenissen tijdens deze boeiende tijden.

Dr. Jean Colin

Voorzitter PRA